Το κράνο ωριμάζει στα τέλη Αυγούστου αρχές Σεπτεμβρίου όποτε και παίρνει έντονα κόκκινο γυαλιστερό χρώμα. Η συλλογή του γίνεται με άπλ...
Το κράνο ωριμάζει στα τέλη Αυγούστου αρχές Σεπτεμβρίου όποτε και παίρνει έντονα κόκκινο γυαλιστερό χρώμα. Η συλλογή του γίνεται με άπλωμα διχτυών και δόνηση των κλαδιών. Ο καρπός πλένεται και ή καταναλώνεται νωπός ή ψύχεται την ίδια ημέρα ή χρησιμοποιείται για την Παρασκευή ποτών, γλυκών και μαρμελάδας.
Διαθέτει εξαιρετικά ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, καθώς περιέχει βιταμίνες C και Ε, καροτινοειδή και φαινολικές ενώσεις. Οι ιδιότητες αυτές έχουν φέρει σταδιακά τα κράνα στο προσκήνιο των εναλλακτικών καλλιεργειών, με τη ζήτηση από τις οργανωμένες ευρωπαϊκές αγορές να αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο.
Μια «άγνωστη» σούπερ-τροφή με υψηλή διατροφική αξία: Αν και η αξία του ξύλου και των καρπών της έχει επισημανθεί ήδη από την εποχή του Ιπποκράτη και στην αρχαία Ελλάδα έφτιαχναν δόρατα και βέλη από το ξύλο της, ακόμα πιο χρήσιμη ήταν στην παραδοσιακή ελληνική βοτανοθεραπεία, καθώς τα κράνα συμπεριλαμβάνονται στην καταπολέμηση αρκετών ασθενειών που σχετίζονται με την πέψη.
Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης διαπιστώνεται πως τα κράνα είναι σημαντικής διατροφικής αξίας, καθώς είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά και η ολική αντιοξειδωτική τους ικανότητα είναι υψηλότερη από κάθε άλλο φρούτο με το οποίο συγκρίθηκαν. Συγκεκριμένα, εξετάστηκαν ελληνικές ποικιλίες κρανιάς που ήδη καλλιεργούνται και έγινε σύγκριση με 62 ποικιλίες από 17 είδη οπωροφόρων με τη μέθοδο ΕΚΛΡ. Όπως προέκυψε, η αντιοξειδωτική ικανότητα των διαφόρων ειδών που μελετήθηκαν -με φθίνουσα σειρά- ήταν: κράνα, τζίτζιφα, κεράσια, κόκκινα σταφύλια, βατόμουρα, αχλάδια, λωτοί, δαμάσκηνα, ροδάκινα, λευκά σταφύλια, ρόδια, μήλα, νεκταρίνια, ακτινίδια, κυδώνια, σύκα, βερίκοκα. Διαφοροποιήσεις βρέθηκαν και μεταξύ ποικιλιών του κάθε είδους.
Σήμερα νέες έρευνες αποδεικνύουν πως τα κράνα περιέχουν υψηλό επίπεδο φλαβανοειδών και ανθοκυάνης κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης και ωρίμανσης του καρπού. Επίσης, έχει διαπιστωθεί με εργαστηριακές αναλύσεις ότι περιέχουν βιταμίνη C και είναι πλούσια σε καροτίνη, πηκτίνη και τανίνη, καθώς και υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο (Fe). Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφική έρευνα της Φαρμακευτικής Σχολής του Α.Π.Θ., το κράνο περιέχει φλαβανοειδή, ανθοκυανίνες, έντονα αντιοξειδωτικά και φαινολικά παράγωγα. Λόγω των εμπεριεχομένων τανινών έχει, επίσης, στυπτικές ιδιότητες.
Χρήσεις: Τα κράνα παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για την Παρασκευή ποτών, μαρμελάδας και γλυκών. Τα γνωρίζουν όλες οι νοικοκυρές σε μη αστικές αλλά και σε αστικές περιοχές. Από τα παλιά χρόνια τα κράνα ήταν γνωστά για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Χρησιμοποιούνται ακόμη και στις ημέρες μας κατά της διάρροιας και εντερικών παθήσεων λόγω της στυπτικότητάς τους που οφείλεται στις ταννίνες. Στις ορεινές περιοχές της χώρας μας τα κράνα χρησιμοποιούνται κατά καρδιακών παθήσεων, κοιλόπονου, κατά πόνων περιόδου, στομαχικές και εντερικές διαταραχές, ως χωνευτικό και ως τονωτικό κατά τη διάρκεια εργασίας. Συμπυκνωμένος χυμός κράνων που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά πίνεται ως αναψυκτικό σε αναλογία με νερό 1:5, προστίθεται στο τσάι, το γιαούρτι, το ταχίνι, τα παγωτά, σε κέικ, με λεμόνι στο ψητά, σε μίξη με λεμόνι ή βαλσάμικο σε σαλάτες, φρουτοσαλάτες και γρανίτες.
Κρανιά:
Cornus mas: Φυλλοβόλο δέντρο- θάμνος που ανήκει στα αγγειόσπερμα. Με κίτρινα άνθη, κόκκινους, ξινούς και βιταμινούχους καρπούς.
Συστηματική ταξινόμηση:
Κρανειώδη, Δικοτυλήδονα
Eπιστημονική Oνομασία:
Cornus mas
Φυτό: θάμνος, φυλλοβόλο, Καρπός: ωοειδής, μονόσπερμος, κόκκινος, Άνθος: με 4 πέταλα, κίτρινο,Φύλλο: λογχοειδές,
Περιγραφή: Η Κρανιά ή και κρανειά είναι φυλλοβόλο δέντρο (και θάμνος). Χαρακτηρίζεται από πυκνό φύλλωμα. Τα άνθη της είναι κίτρινα με τέσσερα πέταλα και οι καρποί της ωοειδής με έντονο κόκκινο χρώμα και ξινή γεύση. Η περίοδος ανθοφορίαςτο χειμώνα ( Ιανουάριο- Φεβρουάριο ) ενώ τα άνθη της παραμένουν για 2 περίπου μήνες. ενώ η περίοδος καρποφορίας της είναι τους φθινοπωρινούς μήνες, Οκτώβριο και Νοέμβριο. Τα φύλλα της είναι λογχοειδή με μικρή διαφορά στο χρώμα της εσωτερικής από την εξωτερική όψη. Είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο φυτό στην Ευρώπη.
Ο φλοιός, οι βλαστοί και οι ρίζες χρησιμοποιούνται ως αντιπυρετικά.
Το ξύλο της κρανιάς είναι σκληρότατο και αντοχής σε θραύση. Τα πιο γερά γκλιτσόξυλα των τσοπάνων γίνονται από νεαρούς βλαστούς κρανιάς. Από ξύλο κρανιάς κατασκευάστηκε ο Δούρειος Ίππος της Τροίας. Κρανίσια ήσαν τα δόρατα των αρχαίων θηρευτών και των πολεμιστών του Μεγ. Αλεξάνδρου. Από το σκληρό ξύλο της κρανιάς κατασκευάζονται διάφορα μικροαντικείμενα.
Παρά το γεγονός ότι είναι φυτό της εύκρατης ζώνης, αντέχει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Ευδοκιμεί σχεδόν σε όλους τους τύπους των εδαφών, αλλά προτιμά εδάφη χαλαρά και κυρίως ασβεστολιθικά. Είναι φυτό που αγαπά το φως, ενώ αντέχει στην ξηρασία και στους παγετούς. Μια από τις σημαντικότερες χρήσεις της κρανιάς είναι ότι αποτελεί όμορφο καλλωπιστικό φυτό, αφού ανθίζει μέσα στον χειμώνα, ενώ και την περίοδο ωρίμανσης των καρπών είναι εξαιρετικά ελκυστική. Η κρανιά χρησιμοποιείται στην κηποτεχνία, με κυρίαρχα χαρακτηριστικά την εποχή και τη διάρκεια άνθισης. Η κρανία σπάνια κλαδεύεται. Το κλάδεμα δεν πρέπει να γίνεται μέχρι το κλάδεμα των ανθέων καθόσον αυτά σχηματίζονται στους βλαστούς του προηγούμενου έτους και όχι στη νέα βλάστηση.
Η καλλιέργεια της κρανιάς συγκαταλέγεται σ’ εκείνες που θα μπορούσαν να έχουν θετικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα της γεωργίας μας, την προστασία του περιβάλλοντος, την ομορφιά της υπαίθρου μας και την εθνική οικονομία.
Στην Ιλιάδα: Το δέντρο είναι γνωστό από την εποχή του Ομήρου με το όνομα «κράνεια», και μάλιστα αναφέρεται στην «Ιλιάδα» (Π, 767). Ο Όμηρος αναφέρει ότι η φοβερή Κίρκη παρέθεσε στον Οδυσσέα και στην παρέα του για τροφή «καρπόν κρανείας και άκυλλον βάλανον», κράνα, δηλαδή, και πουρναρίσια βαλανίδια.
Σύμφωνα με τον Θεόφραστο, το ξύλο της κρανιάς ήταν τόσο σκληρό όσο και το κόκκαλο και το χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν κυνηγητικές λόγχες, πολεμικά ακόντια, τόξα και μπαστούνια. Σύμφωνα με τον Παυσανία, οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαξαν τον Δούρειο Ίππο με ξυλεία κρανιάς από το ιερό δάσος του Απόλλωνα. Από το ίδιο ξύλο φτιάχνονταν και τα μακεδονικά δόρατα, οι γνωστές «σάρισες». Ήδη από την αρχαιότητα χρησιμοποιούνταν οι καρποί της κρανιάς και για φαρμακευτικούς σκοπούς.
Πηγές:
Κώστας Γιαννόπουλος, αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 13ης Αυγούστου
Κράνο:
Στα Αγγλικά dogberry ή houndberry και όχι cranberry, ο καρπός της κρανιάς που διαθέτει εξαιρετικά ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, καθώς περιέχει βιταμίνες C και Ε, καροτινοειδή και φαινολικές ενώσεις. ...
http://geoponos-bet-paok.blogspot.gr/2014/09/dogberry-houndberry-cranberry.html
Σχόλια