«ΟΠΕΚ σιτηρών»: Αξίζει τελικά;

«Εάν αυτό σημαίνει περισσότερη συνεργασία για το πώς να διασφαλιστεί η παραγωγή και οι εξαγωγές σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση, ο οργανισμός ...

«Εάν αυτό σημαίνει περισσότερη συνεργασία για το πώς να διασφαλιστεί η παραγωγή και οι εξαγωγές σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση, ο οργανισμός αυτός θα μπορούσε να αποτελέσει μια χρήσιμη πλατφόρμα για την ανακούφιση των σημερινών προκλήσεων εφοδιασμού σιτηρών».

Η Ουκρανία αναβιώνει το όνειρο της Ρωσίας για τη δημιουργία ενός «ΟΠΕΚ σιτηρών» με δυτικούς εταίρους – ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν για πιθανές αρνητικές συνέπειες και χρειάζονται περισσότερες διευκρινίσεις σχετικά με τη λειτουργία του.

Η κυβέρνηση της Ουκρανίας πρότεινε πρόσφατα τη δημιουργία ενός τέτοιου οργανισμού, μιας πρωτοβουλίας που αποσκοπεί στο να συγκεντρώσει ορισμένους από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιτηρών παγκοσμίως – όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Βραζιλία, η Αργεντινή και η ΕΕ, για να συντονίσουν τις προσπάθειες και να ξεπεράσουν πιθανά εμπόδια στις εξαγωγές σιτηρών.

Στόχος είναι «η προστασία των προσωπικών οικονομικών συμφερόντων» των μελών του, κυρίως ως αντίδραση στην τρέχουσα διαταραχή με τις εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία, εξήγησε στη EURACTIV ο Markiyan Dmytrasevych, αναπληρωτής υπουργός Γεωργίας της Ουκρανίας.

Μια τέτοια πρωτοβουλία θύμισε ένα όνειρο απατηλό της Ρωσίας, η οποία την πρώτη δεκαετία του 2000 προσπάθησε να δημιουργήσει ένα καρτέλ σιτηρών με άλλους παραγωγούς της Μαύρης Θάλασσας, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας και του Καζακστάν.

Το μοντέλο από το οποίο εμπνεύστηκε η Ρωσία για τη δημιουργία της οργάνωσης ήταν το ισχυρό καρτέλ πετρελαίου Οργανισμός Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (ΟΠΕΚ), το οποίο έχει σημαντική επιρροή στον καθορισμό των τιμών των ορυκτών καυσίμων στις αγορές εμπορευμάτων.

Όμως, σύμφωνα με τον Dmytrasevych, η οικονομική ουσία της πρωτοβουλίας της Ουκρανίας είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη του ΟΠΕΚ. «Ένας τέτοιος οργανισμός θα μπορούσε να αποτελέσει αντίβαρο στον εκβιασμό των σιτηρών και των τροφίμων στον οποίο επιδίδεται σήμερα η Ρωσία», είπε.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η επισιτιστική ασφάλεια μπορεί να είναι το πρώτο στοιχείο της ιστορίας, με το δεύτερο να αφορά οικονομικά θέματα.

Για παράδειγμα, εάν κάποια χώρα θέλει να εισάγει σιτηρά αλλά επιβάλλει δασμολογικούς και μη δασμολογικούς φραγμούς για τα μεταποιημένα προϊόντα, ο οργανισμός σιτηρών θα μπορούσε «να αντιδράσει ανάλογα σε ένα μη φιλικό μέτρο του εισαγωγέα, με τον εξαγωγέα να εφαρμόζει το κατοπτρικό μέτρο».

Ποσοστώσεις σιτηρών κατά του αποκλεισμού των θαλάσσιων λιμένων

Μία από τις ιδέες αυτής της οργάνωσης των εξαγωγέων σιτηρών είναι να συμφωνηθούν ποσοστώσεις για τις εξαγωγές σιτηρών.

«Αν αυτό συνέβαινε πριν από τον πόλεμο, ορισμένες χώρες δεν θα αποθήκευαν τα σιτηρά μας για να επιβιώσουν στην κατάσταση που βλέπουμε με τον πόλεμο», δήλωσε ο Dmytrasevych. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι οι μεγάλοι εισαγωγείς δεν ανησυχούν ιδιαίτερα, επειδή πιστεύουν ότι ο πόλεμος θα τελειώσει σε κάποιο χρονικό διάστημα και τα αποθέματά τους θα είναι αρκετά.

Σύμφωνα με τον Ουκρανό υφυπουργό, η υπερβολική στήριξη στα αποθέματα μπορεί να εμποδίσει την υλοποίηση πραγματικών δράσεων για την εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία.

Περίπου 400 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν τραφεί σε κάποιο βαθμό από τα ουκρανικά σιτηρά, με ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των 400 εκατομμυρίων να προέρχεται από χώρες όπου οι άνθρωποι ξοδεύουν πάνω από το 40% του ετήσιου εισοδήματός τους σε τρόφιμα.

Ως αποτέλεσμα των προμηθειών από προηγούμενες περιόδους, τα κράτη αυτά έχουν αποθέματα. Σε ένα ή δύο μήνες, τα αποθέματα αυτά θα εξαντληθούν – και με την τρέχουσα κατάσταση με το μπλοκαρισμένο λιμάνι της Ουκρανίας που εμποδίζει τις εξαγωγές, θα αντιμετωπίσουν σοβαρή κρίση.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους προέκυψε αυτή η πρωτοβουλία, σύμφωνα με τον Dmytrasevych, ήταν ο αποκλεισμός των ουκρανικών θαλάσσιων λιμένων υπό το φως της πλήρους ρωσικής εισβολής.

Προηγουμένως, τα θαλάσσια λιμάνια αντιπροσώπευαν το 90% των εξαγωγών της Ουκρανίας πριν από τον πόλεμο, επιτρέποντάς της να εξάγει πέντε και πλέον εκατομμύρια τόνους σιτηρών μηνιαίως. Τώρα, ακόμη και η πιο αισιόδοξη πρόβλεψη για τις εξαγωγές με όλα τα δυνατά μέσα είναι μέχρι 2 εκατομμύρια τόνους.

«ΟΠΕΚ σιτηρών» και συνέπειες στις τιμές

Με την κρίση, ορισμένες χώρες εφάρμοσαν μέτρα για να προστατεύσουν τις εσωτερικές τους αγορές, όπως η απαγόρευση της Ινδίας να εξάγει σιτηρά. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές του, ο «ΟΠΕΚ σιτηρών» θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποφυγή τέτοιων ενεργειών από συγκεκριμένες χώρες.

Ωστόσο, ειδικοί στον τομέα των αγροδιατροφικών προϊόντων και του εμπορίου αναφέρουν πιθανές αρνητικές συνέπειες μιας τέτοιας πρωτοβουλίας, αναφέροντας την αύξηση των τιμών, ιδίως για τις χώρες που εισάγουν σιτηρά.

Ο Joao Pacheco από τη δεξαμενή σκέψης FarmEurope εξήγησε ότι «αν αυτό σημαίνει τη θέσπιση ποσοστώσεων εξαγωγής, θα ήταν κατά την άποψή μου επιζήμιο για τα κοινά μας συμφέροντα και θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στην επισιτιστική ασφάλεια στις χώρες που εισάγουν καθαρά τρόφιμα, ιδίως στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, καθώς οι ποσοστώσεις θα οδηγούσαν σε αύξηση των τιμών των σιτηρών».

Σύμφωνα με τον ίδιο, η ιδέα του «ΟΠΕΚ σιτηρών» αδυνατεί να καλύψει τα αποτελέσματα της ρωσικής επιθετικότητας που έχει ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό των θαλάσσιων εξαγωγικών οδών της Ουκρανίας, οι οποίες αποτελούν τις κύριες οδούς για την εξαγωγή των γεωργικών προϊόντων της χώρας.

Επιπλέον, τα όρια μεταξύ των αρμοδιοτήτων ενός τέτοιου οργανισμού και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) δεν είναι σαφή, καθώς τα φερόμενα ως μέλη του οργανισμού είναι επίσης μέλη του ΠΟΕ. Τα πρότυπα του ΠΟΕ προϋποθέτουν ελεύθερες αγορές χωρίς κανονισμούς, ενώ οι εξαγωγικές ποσοστώσεις αντιβαίνουν στον κανόνα.

Ο Oleg Nivievskyi, καθηγητής και αντιπρόεδρος της οικονομικής εκπαίδευσης στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου, είναι επίσης επιφυλακτικός για την πρωτοβουλία, λέγοντας ότι οι περιορισμοί στις εξαγωγές μπορούν να κάνουν τις τιμές της αγοράς να ανέβουν και να απειλήσουν την ασφάλεια των τροφίμων, ενώ οι αγρότες υποφέρουν λόγω των χαμηλότερων εγχώριων τιμών.

Ο ίδιος δήλωσε ότι οι περιορισμοί αυτοί μπορεί ακόμη και να προκαλέσουν περισσότερους κινδύνους για την επισιτιστική ασφάλεια «διότι στην παρούσα κατάσταση, όταν υπάρχουν ασυντόνιστες ενέργειες των εμπόρων των χωρών, οι εξαγωγές από μια χώρα μπορούν να αντισταθμίσουν το έλλειμμα από μια άλλη χώρα και με αυτόν τον τρόπο το εμπόριο εξομαλύνει τους κλυδωνισμούς της προσφοράς ή της ζήτησης».

«Όταν όμως υπάρχει συντονισμένη δράση για πολλές χώρες, ο κίνδυνος αυξάνεται», πρόσθεσε.

Ταυτόχρονα, ο Pacheco της FarmEurope αφήνει κάποια περιθώρια για θετικά αποτελέσματα της πρωτοβουλίας.

«Εάν αυτό σημαίνει περισσότερη συνεργασία για το πώς να διασφαλιστεί η παραγωγή και οι εξαγωγές σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση, ο οργανισμός αυτός θα μπορούσε να αποτελέσει μια χρήσιμη πλατφόρμα για την ανακούφιση των σημερινών προκλήσεων εφοδιασμού σιτηρών», κατέληξε.

Από Yaroslava Bukhta | EURACTIV.com | Μεταφρασμένο από Γεωργία Ευαγγελία Καραγιάννη

ΠΗΓΉ:Euractiv Greece