Απειλή για την ελαιοκαλλιέργεια της Ιταλίας το πρόβλημα της ανομβρίας & των υψηλών θερμοκρασιών

Η Ιταλία αποτελεί μια χώρα με αξιοσημείωτη παραγωγή αλλά και κατανάλωση ελαιολάδου, όντας ο κυριότερος εμπορικός εταίρος της χώρας μας στον ...

Η Ιταλία αποτελεί μια χώρα με αξιοσημείωτη παραγωγή αλλά και κατανάλωση ελαιολάδου, όντας ο κυριότερος εμπορικός εταίρος της χώρας μας στον ελαιοκομικό τομέα. Ο συνεργάτης και κορυφαίος στρατηγικός σύμβουλος σε θέματα ελαιοκομίας κ. Juan Vilar, περιγράφει την παρούσα κατάσταση του ιταλικού ελαιοκομικού τομέα, στην “σκιά” της ξηρασίας και των υψηλών θερμοκρασιών που πλήττουν τη γειτονική χώρα.

Το πρόβλημα της ανομβρίας και των υψηλών θερμοκρασιών

Έχει γίνει γνωστό πως πολλές ιταλικές Περιφέρειες έχουν σημάνει “συναγερμό” λόγω της ξηρασίας και των προβλέψεων για απουσία βροχοπτώσεων το επόμενο διάστημα, ενώ παράλληλα οι καύσωνες “σαρώνουν” τη χώρα τις τελευταίες ημέρες. Πρόκειται για την χειρότερη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ιταλία τα τελευταία 70 χρόνια.

Τα παραπάνω έχουν οδηγήσει στον περιορισμό της χρήσης νερού σε ορισμένες Περιφέρειες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο ποταμός Πάδος, ο μεγαλύτερος της Ιταλίας, του οποίου η στάθμη βρίσκεται κάτω από το ελάχιστο για την απρόσκοπτη αξιοποίησή του για υδροδότηση, παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και άρδευση των προσκείμενων σε αυτών καλλιεργούμενων εκτάσεων. Όπως είναι εύλογο, οι Περιφέρειες κάνουν έκκληση για στήριξη από την πολιτεία, ώστε να κυρήξει επίσημα τις περιοχές σε κατάσταση “εκτάκτου ανάγκης λόγω ξηρασίας”.

Αναμφίβολα, η άρδευση είναι πολύ σημαντική αυτήν την περίοδο για την ελαιοκαλλιέργεια (όσες δεν είναι ξερικές) και οι περιορισμοί σε αυτήν, σε συνδυασμό με τους καύσωνες σκιαγραφούν ένα ζοφερό τοπίο, με τα στοιχεία αυτά να προοιωνίζουν για τη νέα εσοδεία 2022/23 μια παραγωγή χαμηλότερη σε ποιότητα και ποσότητα σε σχέση με πέρυσι.

Περνώντας στα δεδομένα της παραγωγής, των εισαγωγών-εξαγωγών και της κατανάλωσης, παρατηρείται πως η Ιταλία είναι μια χώρα εξαιρετικά ιδιαίτερα εξωστρεφής, διοχετεύοντας τα προϊόντα της σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Σημειωτέον, πάνω από το 50% των παραγόμενων ελαιοκομικών προϊόντων της χώρας εξάγεται (βλ. παρακάτω).

Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις

Αναφορικά με τις καλλιεργούμενες εκτάσεις, αυτή τη στιγμή διαθέτει 11.245.750 στρέμματα ελαιώνων, κατέχοντας την 3η θέση στον κόσμο στη σχετική λίστα. Η Ιταλία διαθέτει 414.100 αγροτεμάχια ελαιώνων, τα οποία έχουν μέσο μέγεθος 27,2 στρέμματα το καθένα.

Σε ό,τι αφορά τον τύπο φύτευσης, κυριαρχεί η παραδοσιακή καλλιέργεια (77,8%), ακολουθούμενη από την εντατική καλλιέργεια (19%) και, τέλος, η υπερεντατική με 2,6%. Από το σύνολο των καλλιεργούμενων εκτάσεων, το 77,4% είναι ξερικοί ελαιώνες και το υπόλοιπο 22,6% αντιστοιχεί σε αρδευόμενους ελαιώνες.

Επιπλέον, στην Ιταλία συναντώνται 2.860 ελαιοτριβεία, 22 πυρηνελαιουργεία, 5 ραφιναρίες και 160 μονάδες επεξεργασίας επιτραπέζιων ελιών. Ο τζίρος του κλάδου της ελαιοκομίας στη χώρα είναι 1,099 δις ευρώ.

Η ιταλική ελαιοπαραγωγή

Η Ιταλία παράγει κατά μέσο όρο ετησίως 322.830 τόνους ελαιολάδου, εκ των οποίων οι 198.130 τόνοι εξάγονται σε άλλες χώρες. Είναι η 2η μεγαλύτερη σε ποσότητα παραγωγής ελαιολάδου χώρα στον κόσμο. Η μέση παραγωγή ελαιολάδου ανά στρέμμα ανέρχεται σε 296 κιλά. Από το σύνολο του παραγόμενου ελαιολάδου, το 70% ανήκει στην κατηγορία “παρθένο ή εξαιρετικό παρθένο”, ενώ το υπόλοιπο 30% χαρακτηρίζεται ως ελαιόλαδο χαμηλότερης ποιότητας (λαμπάντε).

Η χώρα μας έχει αναπτύξει έντονη δραστηριότητα στον τομέα του ελαιολάδου με την Ιταλία, εξάγοντας προς εκείνη σημαντικές ποσότητες ελαιολάδου, το οποίο είναι κατά βάση “χύμα”, με το τυποποιημένο να προσπαθεί να εισέλθει -υπό προϋποθέσεις- στα ιταλικά “ράφια” των σούπερ μάρκετ.

Στο μέτωπο της επιτραπέζιας ελιάς, η μέση ετήσια παραγωγή ανέρχεται σε 53.330 τόνους, εκ των οποίων οι 12.370 εξάγονται σε άλλες χώρες. Η ποσότητα αυτή την φέρνει στην 12η θέση στην παραγωγή επιτραπέζιας ελιάς παγκοσμίως. Κατά μέσο όρο ανά στρέμμα παράγονται 1,624 τόνοι επιτραπέζιας ελιάς.

Σε συνέχεια των προαναφερθέντων, αξίζει να σημειωθεί πως από το σύνολο της ιταλικής ελαιοπαραγωγής, το 97,1% αντιστοιχεί στο ελαιόλαδο, ενώ το υπόλοιπο 2,9% προορίζεται για την παραγωγή επιτραπέζιων ελιών.

Πίνακας 1: Κατανάλωση και χρήσεις ελαιολάδου στην Ιταλία

Από τα στοιχεία του Πίνακα 1 προκύπτει πως από το σύνολο των ζωϊκών και φυτικών λιπών και ελαίων που καταναλώνονται στην Ιταλία, το 29% αντιστοιχεί στην κατανάλωση ελαιολάδου, ποσοστό πολύ υψηλότερο του παγκόσμιου μέσου όρου. Το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε ετήσια κατανάλωση που φτάνει τους 500.000 τόνους ελαιολάδου.

Όσον αφορά τη μέση κατά κεφαλήν ετήσια κατανάλωση ελαιολάδου, αυτή ανέρχεται στα 8,27 λίτρα ελαιολάδου, γεγονός που τεκμηριώνει το γιατί η Ιταλία συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους κατά κεφαλήν καταναλωτές ελαιολάδου παγκοσμίως.

Το προφίλ των καταναλωτών στην Ιταλία

Σκιαγραφώντας το καταναλωτικό προφίλ για το ελαιόλαδο στην Ιταλία, το μεγαλύτερο μερίδιο της κατανάλωσης κατέχουν οι γυναίκες με 50,8%, έχοντας ισχνό προβάδισμα έναντι των ανδρών (49,2%). Επιπρόσθετα, η κατανάλωση ελαιολάδου αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία, καθώς τα μεγαλύτερα ποσοστά τα συγκεντρώνουν άτομα ηλικίας μεταξύ 50 και 65 ετών (30%) και των άνω των 65 ετών (35%).

Λαμβάνοντας υπ’ όψη την οικογενειακή κατάσταση, η κατανάλωση ελαιολάδου είναι μεγαλύτερη στις οικογένειες μέσης ηλικίας με παιδιά (30%) και ακολουθούν οι μονογονεϊκές οικογένειες με παιδιά (20%). Όσοι έχουν μεσαίο-χαμηλό εισόδημα καταναλώνουν περισσότερο ελαιόλαδο από εκείνους που έχουν χαμηλό εισόδημα και ακόμη περισσότερο από εκείνους με υψηλό εισόδημα. Συγκεκριμένα, στα άτομα με μέσο εισόδημα βρίσκεται το 50% της κατανάλωσης, στα άτομα με χαμηλό εισόδημα το 30%, ενώ στα άτομα με υψηλό εισόδημα το 20%.

Πίνακας 2: Το προφίλ των Ιταλών καταναλωτών ελαιολάδου

Αναφορικά με το ποσοστό κατανάλωσης ελαιολάδου ανάλογα με το επίπεδο ακαδημαϊκής κατάρτισης, είναι αξιοσημείωτο πώς όσοι έχουν λάβει τριτοβάθμια εκπαίδευση (πανεπιστήμιο), καταναλώνουν περισσότερο ελαιόλαδο σε σχέση με αυτούς που έχουν χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, καθώς το 40% της κατανάλωσης ελαιολάδου αντιστοιχεί σε άτομα με τριτοβάθμια εκπαίδευση, μειούμενο σταδιακά και φτάνοντας το 15% για τα άτομα χωρίς σπουδές.

Οι Ιταλοί προτιμούν το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο σε ποσοστό 54% και ακολουθεί το “ελαιόλαδο”/κουπέ σε ποσοστό 33%. Αντίθετα, μόνο το 1% καταναλώνει πυρηνέλαιο. Ως προς την φιάλη, η συντριπτική πλειονότητα των καταναλωτών προτιμά τη γυάλινη (97%), ενώ το πλαστικό PET και το μεταλλικό δοχείο προτιμά μόλις το 2% και το 1% των καταναλωτών αντίστοιχα.

Πίνακας 3: Προτιμήσεις καταναλωτών ως προς τη συσκευασία, τα σημεία προμήθειας και τις χρήσεις του ελαιολάδου στην Ιταλία

Ο Πίνακας 3 μας δείχνει πως το ελαιόλαδο στην Ιταλία χρησιμοποιείται κυρίως σε σαλάτες (40%), στο μαγείρεμα (30%), ενώ είναι λίγο-πολύ ίδιο είναι το ποσοστό που καταναλώνεται με το ψήσιμο (16%) και το τηγάνισμα (14%).

Ως προς τα σημεία προμήθειας του ελαιολάδου, δεν μπορούμε να παραλείψουμε το γεγονός ότι όσο ελαιόλαδο αγοράζεται από τα σούπερ μάρκετ (30%) άλλο τόσο οι Ιταλοί προμηθεύονται από ελαιοτριβεία και τυποποιητήρια.

Τέλος, στην Ιταλία, το 63% του ελαιολάδου καταναλώνεται οικιακά, ενώ το υπόλοιπο 37% εκτός σπιτιού. Τα μέρη εκτός σπιτιού όπου η κατανάλωση είναι μεγαλύτερη είναι οι πολιτιστικές συναθροίσεις (30%), ενώ ακολουθούν τα ξενοδοχεία, τα μπαρ και τα εστιατόρια (20%).

πηγή:olivenews.gr