Γράφει η Κατερίνα Αλαφογιάννη* Οι φετινές δασικές πυρκαγιές για το 2019 ήρθαν πολύ γρηγορότερα, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και στην Ιβηρ...
Γράφει η Κατερίνα Αλαφογιάννη*
Οι φετινές δασικές πυρκαγιές για το 2019 ήρθαν πολύ γρηγορότερα, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και στην Ιβηρική. Οι πρώιμες υψηλές θερμοκρασίες για την εποχή, ιδιαίτερα στην Ιβηρική αλλά και στη Γαλλία , Βρετανία κ.λ.π. έχουν δημιουργήσει θετικές συνθήκες για τις δασικές πυρκαγιές. Η κλιματική αλλαγή συμβάλει σε αυτό το φαινόμενο όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί επιστήμονες ιδίως στην Αμερική, που είχαν και τις μεγαλύτερες απώλειες σε ζωές και περιουσιακά στοιχεία.
Εικόνα 1. Από την τοποθεσία: Medio Ambiente planea prohibir que los agentes forestales actúen en los incendios
Στην Ελλάδα είχαμε αυτές τις μέρες τη μεγάλη πυρκαγιά στο δάσος της Στροφιλιάς που εκδηλώθηκε πρώιμα, πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου. Απώλεια 2.000 στρέμματα, όπως αναφέρει ο τύπος. Αυτή η κατάσταση που επικρατεί λοιπόν, με ώθησε να ενημερώσω τους ιδιοκτήτες των κατοικιών που βρίσκονται πλησίον ή εντός δασικών περιοχών, αλλά και τους αρμόδιους της Δασικής υπηρεσίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τα μέτρα που μπορεί να πάρουν για να προστατέψουν τις κατοικίες από τις δασικές πυρκαγιές.
Από την γνώση και εμπειρία μου στο Δασικό Περιβάλλον, στα δασοτεχνικά έργα και στα έργα πρασίνου αλλά και από τις πρακτικές που χρησιμοποιούν σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία υπάρχουν ορισμένα μέτρα για τον περιβάλλοντα χώρο των κατοικιών που μπορεί να αυξήσουν την ασφάλεια τους.
Εικόνα 2. Από την τοποθεσία “La reforestación de Cantabria no puede esperar”
Εμείς θα ασχοληθούμε με δύο στοιχεία του περιβάλλοντος χώρου της κατοικίας:
Τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και τα είδη των βραδύκαυστων φυτών που πρέπει να φυτευτούν και
Τις εργασίες φροντίδας του πρασίνου που θα βοηθήσουν την αντιπυρική θωράκιση της κατοικίας.
Ως ιδιοκτήτες λοιπόν, δεν είστε ανίσχυροι στην άμυνά σας ενάντια στις δασικές πυρκαγιές. Με τη προσέγγιση και πρόβλεψη και λήψη μιας σειράς εργασιών προετοιμασίας για την πρόληψη πυρκαγιών, μπορείτε να αυξήσετε σημαντικά την ασφάλειά σας και την πιθανότητα επιβίωσης του σπιτιού σας κατά τη διάρκεια μιας καταστροφικής πυρκαγιάς. Οι ενέργειες και τα μέτρα που πρέπει να παρθούν για να μετριάσετε τον κίνδυνο στην κατοικία σας πριν από την εμφάνιση πυρκαγιάς, μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες για να διασφαλίσετε ότι το σπίτι σας έχει τις καλύτερες πιθανότητες επιβίωσης του από μια δασική πυρκαγιά.
Η ιδέα για την αντιμετώπιση της φωτιάς είναι να δημιουργηθεί ένα διαχωριστικό μεταξύ των καυσίμων υλικών που βοηθούν για να συνεχίσει να καίει μια πυρκαγιά. Τα καύσιμα υλικά περιλαμβάνουν τη βλάστηση που περιβάλλει την ιδιοκτησία της κατοικίας, φυτά που χρησιμοποιούνται στην αρχιτεκτονική τοπίου για τη φύτευση και διαμόρφωση του χώρου και ακόμη και το ίδιο το σπίτι.
Ένα υγιές, καλά διατηρημένο περιβάλλον – τοπίο είναι σημαντικό για την επιβίωση των σπιτιών κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς.
Από την γνώση και εμπειρία μου στο Δασικό Περιβάλλον, στα δασοτεχνικά έργα και στα έργα πρασίνου αλλά και από τις πρακτικές που χρησιμοποιούν σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία υπάρχουν ορισμένα μέτρα για τον περιβάλλοντα χώρο των κατοικιών που μπορεί να αυξήσουν την ασφάλεια τους.
Εικόνα 2. Από την τοποθεσία “La reforestación de Cantabria no puede esperar”
Εμείς θα ασχοληθούμε με δύο στοιχεία του περιβάλλοντος χώρου της κατοικίας:
Τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και τα είδη των βραδύκαυστων φυτών που πρέπει να φυτευτούν και
Τις εργασίες φροντίδας του πρασίνου που θα βοηθήσουν την αντιπυρική θωράκιση της κατοικίας.
Ως ιδιοκτήτες λοιπόν, δεν είστε ανίσχυροι στην άμυνά σας ενάντια στις δασικές πυρκαγιές. Με τη προσέγγιση και πρόβλεψη και λήψη μιας σειράς εργασιών προετοιμασίας για την πρόληψη πυρκαγιών, μπορείτε να αυξήσετε σημαντικά την ασφάλειά σας και την πιθανότητα επιβίωσης του σπιτιού σας κατά τη διάρκεια μιας καταστροφικής πυρκαγιάς. Οι ενέργειες και τα μέτρα που πρέπει να παρθούν για να μετριάσετε τον κίνδυνο στην κατοικία σας πριν από την εμφάνιση πυρκαγιάς, μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες για να διασφαλίσετε ότι το σπίτι σας έχει τις καλύτερες πιθανότητες επιβίωσης του από μια δασική πυρκαγιά.
Η ιδέα για την αντιμετώπιση της φωτιάς είναι να δημιουργηθεί ένα διαχωριστικό μεταξύ των καυσίμων υλικών που βοηθούν για να συνεχίσει να καίει μια πυρκαγιά. Τα καύσιμα υλικά περιλαμβάνουν τη βλάστηση που περιβάλλει την ιδιοκτησία της κατοικίας, φυτά που χρησιμοποιούνται στην αρχιτεκτονική τοπίου για τη φύτευση και διαμόρφωση του χώρου και ακόμη και το ίδιο το σπίτι.
Ένα υγιές, καλά διατηρημένο περιβάλλον – τοπίο είναι σημαντικό για την επιβίωση των σπιτιών κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς.
Εικόνα 3. Από την τοποθεσία U.S. Forest Service: Beaverhead-Deerlodge National Forest
Ορίστε μερικές συμβουλές για να κάνετε τον περιβάλλοντα χώρο σας προστατευόμενο από τις Δασικές Πυρκαγιές.
Πυροδιαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου κατοικίας
Πυρίμαχο σημαίνει ότι αντιστέκεται στην πυρκαγιά. Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να διατηρήσουν ένα υγιές τοπίο με κατάλληλο καθαρισμό, κλάδεμα και άρδευση.
Βάλτε το σωστό φυτό στο σωστό μέρος
Ο σκοπός αυτού του οδηγού είναι να παρέχει βασικές πληροφορίες σχετικά με την διαμόρφωση της φωτιάς. Θα βοηθήσει τους Γεωτεχνικούς μελετητές πρασίνου να επιλέξουν το «σωστό φυτό για το σωστό μέρος» εξηγώντας τα ανθεκτικά στη φωτιά χαρακτηριστικά των φυτών στους ιδιοκτήτες των κατοικιών. Στα πρώτα δέκα (10) μέτρα δημιουργούμε μία ζώνη περιφερειακά από το σπίτι προς όλες τις κατευθύνσεις η οποία ονομάζεται χώρος «άμυνας». Η διατήρηση ης ζώνης ή του αμυντικού χώρου γύρω από το σπίτι είναι το κλειδί για τη μεγέθυνση της πιθανότητας για να επιβιώσει το σπίτι από μια δασική πυρκαγιά. Τα παρακάτω στοιχεία τοπίου ισχύουν σε όλη τη χώρα και σε όλες τις κλίμακες. Οι σημαντικές ενέργειες πρέπει να εκτελούνται και να ενσωματώνουν σε ολόκληρη τη ζώνη ανάφλεξης, η οποία βρίσκεται σε ακτίνα 60 – 70 μέτρων από το σπίτι. Σε ιδιοκτησίες μικρότερων επιφανειών πρέπει οι μελετητές επίσης να αξιολογήσουν τι βρίσκεται εντός του «αμυντικού χώρου» και της «ζώνης ανάφλεξης» και να κάνουν απαραίτητες προσαρμογές. Μια παράμετρος που πρέπει να αξιολογηθεί και να αξιοποιηθεί από τους μελετητές είναι ότι οι ιδιοκτήτες ακινήτων μπορεί να θέλουν να εξετάσουν το ενδεχόμενο συνεργασίας για κοινό σχεδιασμό με γειτονικές ιδιοκτησίες.
Λόγοι για να διατηρήσετε ένα τοπίο για την αντιμετώπιση δασικής πυρκαγιάς
Εικόνα 4. Από την τοποθεσία Wildfire Education & Prevention – Texas A&M Forest Service
Η ιδέα ενός τοπίου σχεδιασμένου και διαμορφωμένου για την αντιμετώπιση δασικής πυρκαγιάς πρωτίστως χρησιμοποιεί στη μελέτη φυτά βραδύκαυστα τοποθετημένα με τέτοιον τρόπο ώστε να μειώνουν τις πιθανότητες η φωτιά να φτάσει και να κάψει το σπίτι. Το τοπίο γύρω από ένα σπίτι μπορεί να γίνει καύσιμο υλικό για μια πυρκαγιά. Η βλάστηση που βοηθά στη φιλοξενία της άγριας ζωής ή για την ενίσχυση των στόχων διατήρησης του νερού ή της ενέργειας μπορεί να συμπεριληφθεί σε ένα αντιπυρικό τοπίο, όσο αυτή ενισχύει να διατηρείται ο αμυντικός χώρος. Οι πράσινες επιφάνειες μπορούν εύκολα να πυροδοτηθούν, όταν τα φυτά που είναι φυτεμένα, καίγονται γρήγορα και παράγουν υψηλή θερμότητα και τοποθετούνται κοντά η δίπλα στο σπίτι. Έτσι οι μελετητές πρέπει να γνωρίζουν τις ιδιότητες του φυτού. Για παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε ένα φυτό ή μια ομάδα φυτών στην περίπτωση που έχουν φυτευτεί μπροστά από τα παράθυρα της κατοικίας. Αυτά αν έχουν την ιδιότητα να καίγονται εύκολα και γρήγορα, μπορεί να προκαλέσουν θραύση στα τζάμια επιτρέποντας τη φωτιά να εισέλθει στο σπίτι. Οι φλόγες μπορεί να φθάσουν σε εύφλεκτα υλικά και να προκαλέσουν υλική ανεπάρκεια.
Η πυρκαγιά μπορεί να μπει και να κάψει την κόμη, το φύλλωμα των δέντρων, αν τα φυτά είναι διασπαρμένα με τέτοιο τρόπο ώστε η πυρκαγιά να ανεβαίνει στις κορυφές των δέντρων. Όταν τα φυτά καίγονται από τις φλόγες ,το φύλλωμα στην κορυφή του δέντρου (θόλος), δημιουργεί έντονη θερμότητα και υψηλές θερμοκρασίες, έτσι καίγονται και τα ξυλώδη μέρη του. Αυτό προκαλεί καύση υλικών και τα τμήματα του δέντρου που καίγονται μπορεί να πέσουν στην οροφή και τη γύρω βλάστηση. Τα φυτά λοιπόν που τοποθετούνται έτσι ώστε μια πυρκαγιά να μπορεί να εξαπλωθεί στο σπίτι, αυξάνουν την πιθανότητα το σπίτι να απειλείται άμεσα από τις φλόγες και από τα καιόμενα τμήματα τους, καθώς η πυρκαγιά εξαπλώνεται. Το σπίτι ουσιαστικά είναι η συνέχεια του καυσίμου. Η δημιουργία ζώνης ασφάλειας «υπερασπίσιμου χώρου» θα μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο του σπιτιού από την πυρκαγιά.
Επιλογή στοιχείων σχεδίασης τοπίου
Στην πυροδιαμόρφωση του χώρου, επιλέγουμε στοιχεία σχεδιασμού χρησιμοποιώντας κάθετο και οριζόντιο διαχωρισμό των φυτών. Το πιο σημαντικό μέρος της ζώνης ανάφλεξης του σπιτιού είναι η περιοχή προστασίας ο «χώρος άμυνας κατά της πυρκαγιάς».
Τα εξαιρετικά εύφλεκτα φυτά πρέπει να αφαιρούνται ή να απομονώνονται.
Τα φυτά ή οι ομάδες φυτών θα πρέπει να τοποθετούνται με κατακόρυφο και οριζόντιο διαχωρισμό, σπάζοντας τη συνέχεια της καύσιμης ύλης. Επίσης πρέπει να αφαιρούνται νεκρά τμήματα των φυτών , τα ετοιμοθάνατα φυτά καθώς και κάθε νεκρό φυτικό υλικό ή υπολείμματα που υπάρχουν στο περιβάλλοντα χώρο τα οποία έχουν προκύψει από τη φροντίδα του πρασίνου. Η ζώνη σε ακτίνα 10 μέτρων που περιβάλλει το σπίτι, τα πρώτα λίγα μέτρα από το κτήριο είναι πολύ σημαντικά. Η πυρκαγιά σε αυτή την περιοχή μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα βλάβης ή καταστροφής της δομής του κτηρίου.
Εικόνα 5. Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου κατοικίας. Από την τοποθεσία Wildfire Education & Prevention – Texas A&M Forest Service
Τομή ZONE 1, ZONE 2, ZONE 3. Εντός του χώρου κατακόρυφα, τα δέντρα που τα κλαδιά και το φύλλωμα τους κρέμονται πάνω από την οροφή του κτηρίου, δηλαδή εκείνα που βρίσκονται στα πρώτα 3-4 μέτρα από το σπίτι, είναι αυτά που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα πυρκαγιάς. Είναι σημαντικό να διατηρείτε πιο υψηλά και μεγαλύτερα δέντρα και φυτά στα εξωτερικά τμήματα της ζώνης προστασίας. Στη δεύτερη ζώνη, 10 έως 40 μέτρα περίπου από το σπίτι, μπορούν να υπάρχουν περισσότερα φυτά. Ωστόσο, ισχύουν οι ίδιες αρχές της πυρκαγιάς.
Καυσόξυλα, σε μικρούς σωρούς η άλλα υλικά, θα πρέπει να μετακινηθούν μακρύτερα από αυτή τη ζώνη.
Χαρακτηριστικά των ανθεκτικών φυτών στη φωτιά
Ενώ όπως γνωρίζουμε δεν υπάρχει «πυρίμαχο» φυτό, υπάρχουν χαρακτηριστικά φυτών που πρέπει να εξετάσουμε κατά το σχεδιασμό πυροδιαμόρφωσης του τοπίου μιας ιδιόκτητης κατοικίας. Τα χαρακτηριστικά μπορούν να διαχωριστούν στις ακόλουθες δύο ομάδες:
1. Αντοχή στη φωτιά
2. Χαρακτηριστικά ανάπτυξης
Η αντοχή σε φλόγες ενσωματώνει το πόσο εύκολα θα αναφλεγεί το φυτό (ανάφλεξη). Αυτό είναι σημαντικό όταν τα φυτά εκτίθενται σε μια πηγή θερμότητας (ακτινοβολούμενη, καυτή ή άμεση φλόγα) κατά τη διάρκεια πυρκαγιάς. Τα φυτά που δεν αναφλέγονται εύκολα και μπορούν να αντέξουν σε υψηλές θερμοκρασίες είναι τα καλύτερα. Αυτά περιλαμβάνουν φυτά που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε υγρασία και τα στελέχη τους είναι υδαρή (δεν έχουν ρητίνες, έλαια και πτητικές ουσίες). Ένα άλλο χαρακτηριστικό της πυρίμαχης ομάδας είναι η καυσιμότητα ή η ποσότητα ενέργειας που απελευθερώνει το φυτό. Εξαιρετικά εύφλεκτα φυτά θα παράγουν πολλή θερμότητα και μεγάλα μήκη φλόγας. Εάν φυτευτούν κοντά σε άλλη βλάστηση, αυτά τα φυτά θα συμβάλουν στην εξάπλωση της πυρκαγιάς. Τα φυτά μπορούν επίσης να κάψουν το σπίτι εάν φυτευτούν κοντά σε αυτό.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η ανάπτυξη του φυτού. Τα χαρακτηριστικά ανάπτυξης περιγράφουν την ποσότητα της βλάστησης που υπάρχει. Τα δύο χαρακτηριστικά αυτής της ομάδας είναι ο ρυθμός ανάπτυξης και το πρότυπο ανάπτυξης. Ο ρυθμός ανάπτυξης είναι σημαντικός επειδή ένα φυτό που αναπτύσσεται γρήγορα θα παράγει περισσότερα διαθέσιμα καύσιμα για να καούν σε περίπτωση πυρκαγιάς. Τα αργά αναπτυσσόμενα φυτά ,με αραιή διακλάδωση , μειώνουν τον χρόνο καθαρισμού και συντήρησης του ιδιοκτήτη και συνιστώνται για τη ζώνη πυροπροστασίας του κτηρίου. Ο ρυθμός ανάπτυξης σχετίζεται με τα φυσικά χαρακτηριστικά ανάπτυξης του φυτού. Τα αργά αναπτυσσόμενα φυτά ,σε αραιούς φυτευτικούς συνδέσμους ενδείκνυται για την πυροδιαμόρφωση του τοπίου μιας ιδιόκτητης κατοικίας, επειδή βοηθούν στη διατήρηση του κατακόρυφου διαχωρισμού της καύσιμης ύλης και παράγουν λιγότερα υλικά για να καούν. Ένα πυκνό (συμπαγές) φυτό περιέχει περισσότερο καύσιμη ύλη από τα ελαφρά δομημένα και ανοικτά διακλαδισμένα είδη. Η ξένη βιβλιογραφία έχει πολλά παραδείγματα βραδύκαυστων φυτών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στα πρώτα 10 μέτρα γύρω από το σπίτι. Υπάρχουν βέβαια πολλά περισσότερα φυτά θα μπορούσαν να επιλεγούν κυρίως ενδημικά είδη φυτών ή φυτά που είναι προσαρμοσμένα στις βιοκλιματικές συνθήκες της περιοχής. Προτείνω στα Πανεπιστήμια και στα Ερευνητικά ιδρύματα, να διεξάγουν έρευνα για να εμπλουτίσουν τη λίστα των βραδύκαυστων φυτών σε κάθε περιοχή που θεωρείται ότι είναι πυρόπληκτη.
Δημιουργώντας στο σχεδιασμό του τοπίου Πυροδιαμόρφωσης ζώνης προστασίας
Εικόνα 6. Πυροδιαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου κατοικίας, Από την τοποθεσία Wildfire Education & Prevention – Texas A&M Forest Service
Στην παραπάνω εικόνα πυροδιαμόρφωσης φαίνονται οι ζώνες προστασίας ,με επιλογή ορισμένων φυτών ανθεκτικών στην πυρκαγιά.
Προτάσεις για την απόσταση φύτευσης και βασικές εκτιμήσεις για το προγραμματισμό των εργασιών και για τη φροντίδα τους ώστε ο περιβάλλοντας χώρος της κατοικίας να έχει πυροδιαμορφωθεί για να θωρακιστεί αντιπυρικά.
Απόσταση από το σπίτι:
Ζώνη: Μηδέν – 3 μέτρα
Αυτή η περιοχή πρέπει να φυτευτεί με φυτά που να είναι χαμηλού ύψους, πράσινα και υγιή. Χρησιμοποιήστε γύρω από το σπίτι φυτά που τα στελέχη τους συγκρατούν ποσότητα νερού και είναι υδαρή. Διατηρήστε τα με κατάλληλες φροντίδες και αποφύγετε μεγάλες μάζες φυτών που μπορούν να προκαλέσουν έκλυση υψηλής θερμότητας. Χρησιμοποιήστε υλικά όπως πέτρα ή πλάκες αντί για χλοοτάπητα γύρω από το σπίτι για να δημιουργήσετε μία ασυνέχεια μεταξύ του χόρτου και του κτηρίου. Μικροί θάμνοι με χαμηλή πυκνότητα μπορούν να προσφέρουν ομορφιά και άλλα οφέλη.
Οι εργασίες φροντίδας των φυτών περιλαμβάνουν το σωστό κλάδεμα των δένδρων και θάμνων, τον καθαρισμό της εύφλεκτης βιομάζας (χόρτα ,φύλλα, κ.α.) κάτω από όλα τα φυτά, κρατώντας τους θάμνους χαμηλούς και διατηρώντας τους πράσινους και υγιείς .Επίσης απαιτείται τακτικό κούρεμα και καθαρισμός του χλοοτάπητα.
Ζώνη: 3 – 10 μέτρα
Αυτή η περιοχή θα έχει πιθανότατα δέντρα, θάμνους και ενδεχομένως χλοοτάπητα.
Ο χλοοτάπητας πρέπει να αρδεύεται και να κουρεύεται σε τακτά διαστήματα. Τα φυτά που λειτουργούν ως καύσιμη ύλη και επιτρέπουν στην πυρκαγιά να αναρριχηθεί από χαμηλότερη σε υψηλότερη βλάστηση θα πρέπει να αφαιρεθούν σε αυτή την περιοχή για να υπάρχει ασυνέχεια. Επίσης είναι απαραίτητες οι κλαδεύσεις δένδρων και θάμνων ώστε να απομακρύνονται όλοι οι ξεροί κλάδοι καθώς και οι εργασίες βοτανίσματος για την κοπή κι απομάκρυνση των ξηρών χόρτων. Οι καλύτερες επιλογές για το σχεδιασμό του περιβάλλοντος χώρου της κατοικίας είναι τα είδη των δέντρων να είναι φυλλοβόλα με μεγάλα και πλατιά φύλλα. Οι θάμνοι πρέπει να τοποθετηθούν μακριά από τα δέντρα και να φυτεύονται μεμονωμένα ή κατά ομάδες. Η κατασκευή επιφανειών από τούβλα ή πέτρα κατά μήκος της άκρης των σημείων φύτευσης των φυτών επιβραδύνει την εξάπλωση της φλόγας. Μεμονωμένα φυτά ή σε ομάδες εντός των νησίδων φύτευσης παρέχουν διαχωρισμό της καύσιμης ύλης και είναι και διακοσμητικά. Μικρά έως μεσαίου μεγέθους φυλλοβόλα δέντρα είναι προτιμότερα από όλα τα φυτά σε αυτή τη ζώνη.
Δουλεύοντας με ανταγωνιστικούς στόχους τοπίου
Η πυροδιαμόρφωση του τοπίου για αντιπυρική θωράκιση σε οικιστικές περιοχές εντός ή πλησίον δασικών περιοχών, μπορεί να επιτευχθεί μαζί με άλλους στόχους των ιδιοκτητών γης. Η δημιουργία ενός ασφαλέστερου τοπίου για θωράκιση από την πυρκαγιά μπορεί εύκολα να χωρέσει σε πολλαπλούς στόχους ,μόνο με τη χρήση των κατάλληλων φυτών και τη σωστή απόσταση ή θέση φύτευσης Οι στόχοι διαμόρφωσης ενός τοπίου που να φιλοξενεί άγρια ζωή είναι να μπορεί να παρέχει τροφή, νερό, κάλυψη και χώρο για τη διαβίωση και ανάπτυξη της. Περιορίζοντας την ποσότητα του ανοιχτού χώρου (χλοοτάπητας) και χρησιμοποιώντας γηγενείς μονάδες πρασίνου (δέντρα και θάμνους), οι οποίες συνήθως εγκλωβίζονται εντός των ιδιοκτησιών, ενθαρρύνονται οι φυσικοί οικοτόποι, απαιτώντας λιγότερη συντήρηση. Τα φυτά που είναι προσαρμοσμένα στις βιοκλιματικές συνθήκες της συγκεκριμένης περιοχής, μπορούν να ομαδοποιούνται σε νησίδες πρασίνου που απαιτούν τις ελάχιστες παρόμοιες φροντίδες συντήρησης. Η ενεργειακή διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου της οικίας, τοποθετεί τα δέντρα και τους θάμνους στρατηγικά γύρω από αυτή για να μειώσουν τη χρήση ενέργειας. Τα δέντρα και οι θάμνοι χρησιμοποιούνται ως ανεμοφράκτες. Τα φυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να δημιουργήσουν απάνεμα σημεία γύρω από το κτίριο και αναρριχώμενα φυτά σε εξωτερικούς τοίχους -πέργκολες παρέχουν σκιά. Όλοι οι παραπάνω στόχοι του τοπίου έχουν αξία. Είναι σημαντικό να βρεθούν τρόποι ,ούτως ώστε κατά το σχεδιασμό και τη διαμόρφωση για να παρέχετε ένα ασφαλέστερο τοπίο έναντι της πυρκαγιάς, να επιτυγχάνονται ταυτόχρονα και οι υπόλοιποι στόχοι.
Ο στόχος για την επίτευξη της αντιπυρικής προστασίας είναι:
να διατηρήσει τη βλάστηση λιγότερο πυκνή και υγιή.
Η συνέχεια της καύσιμης ύλης πρέπει να διακόπτεται και η βλάστηση να είναι ασυνεχής και διασπασμένη στην αντιπυρική ζώνη που δημιουργείτε σε ακτίνα 10 μέτρα γύρω από το σπίτι.
Εύφλεκτα φυτά και υλικά διατηρούνται μακριά από τις πλευρές του σπιτιού και διατηρείται τόσο ο κατακόρυφος όσο και ο οριζόντιος διαχωρισμός της καύσιμης ύλης. Τα νεκρά φύλλα και οι πευκοβελόνες κ.λ.π. αφαιρούνται.
Ανάλογα με το μέγεθος του περιβάλλοντα χώρου, οι στόχοι της ιδιοκτησίας πρέπει να είναι η προσέλκυση άγριας πανίδας και η εξοικονόμηση νερού και ενέργειας, οι οποίοι μπορούν να ενσωματωθούν στον αντιπυρικό σχεδιασμό και στην πυροδιαμόρφωση του τοπίου.
Απλά σημαντικό είναι να θυμάστε ότι στον αντιπυρικό σχεδιασμό πρέπει να δοθεί έμφαση αρχικά στο χώρο και στη ζώνη των 10 μέτρων γύρω από το σπίτι, ειδικά σε ξηρές συνθήκες όπως στη χώρα μας με τις συνθήκες που επικρατούν με το έντονο θερμομεσογειακό κλίμα.
Κατάλογος ελέγχου για τα χαρακτηριστικά του βραδύκαυστου φυτού
Με τα στοιχεία που ακολουθούν δημιουργήθηκε μια λίστα για τον έλεγχο και για τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών των φυτών που πρέπει να αναζητήσουν οι ειδικοί επιστήμονες για την εκπόνηση μελέτης αντιπυρικής θωράκισης μιας ιδιοκτησίας που βρίσκεται πλησίον ή εντός δασικής περιοχής.
Τα φυτά να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε υγρασία.
Αυτά δεν αναφλέγονται εύκολα και μπορούν να αντέξουν υψηλότερες θερμοκρασίες.
Τα φυτά με ρητίνες, έλαια και πτητικές ουσίες είναι εξαιρετικά εύφλεκτα και πρέπει να τοποθετούνται μακριά από το σπίτι.
Εξαιρετικά εύφλεκτα φυτά θα παράγουν πολλή θερμότητα και η φλόγα αναπτύσσεται σε μεγάλο μήκος. Χαρακτηριστικά φυτών με πιο αργή ανάπτυξη μειώνουν το χρόνο των εργασιών φροντίδας που απαιτείται.
Τα φυτά αργής ανάπτυξης συμβάλλουν στη διατήρηση του κάθετου διαχωρισμού της καυσίμου ύλης.
Τα λιγότερο πυκνά φυτά παράγουν λιγότερο υλικό για καύση, ενώ τα πιο συμπαγή παράγουν περισσότερα καύσιμα για να καούν.
Λίστα ελέγχου της υπάρχουσας βλάστησης για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του σπιτιού
Εάν υπάρχει κάποια από τις ακόλουθες συνθήκες μέσα στην αντιπυρική ζώνη των δέκα(10)μέτρων που περιβάλλει το σπίτι προτείνονται οι παρακάτω ενέργειες πυροδιαμόρφωσης
Αν υπάρχει πυκνή βλάστηση που είναι συνεχής κοντά στο σπίτι, μετακινήστε τη βλάστηση τουλάχιστον ένα μέτρο από τη βάση του σπιτιού διενεργώντας αραιώσεις της υπάρχουσας βλάστησης, κλαδεύσεις ακόμη και κοπές των μεγαλύτερων δένδρων και θάμνων , αποψιλώσεις των χόρτων και απομάκρυνση των ξερών φύλλων, κλαδιών κι άλλων εύφλεκτων υλικών
Διάσπαση της συνέχειας των φυτών με υλικά που δεν καίγονται, όπως οι πέτρες, οι διακοσμητικοί βράχοι ή ο χλοοτάπητας.
Τα φυτά που γειτνιάζουν με το δάπεδο, τη βεράντα ή τα δέντρα στην οροφή, τα απομακρύνουμε τουλάχιστον ένα μέτρο από τη βάση του σπιτιού, τη βεράντα ή την οροφή. Χρησιμοποιήστε χαμηλής ανάπτυξης ή / και υδαρή φυτά.
Αν υπάρχουν θάμνοι, χόρτα, χαμηλοί κλάδοι δένδρων που σαν καύσιμη ύλη μπορεί να βοηθήσουν την πυρκαγιά να ανέβει από τη χαμηλότερη στην υψηλότερη βλάστηση, και να μετατραπεί από έρπουσα σε επικόρυφη αφαιρέστε τα .
Η διαδοχική σε ύψος φύτευση είναι αποδεκτή σε μεμονωμένες νησίδες ή θύλακες πρασίνου μακριά από τις κατασκευές ή τα δέντρα που συνιστούν υψηλότερων θέσεων καύσιμη ύλη.
Όπου υπάρχει νεκρή βλάστηση, όπως φύλλα και πευκοβελόνες ,νεκρά κλαδιά ,ξερά δένδρα και θάμνοι να αφαιρεθούν..
Εάν υπάρχουν διάκενα ανάμεσα στα μεγάλα δέντρα και θάμνους να διατηρηθούν, διατηρήστε επίσης την απόσταση του φυλλώματος (της κόμης) μεταξύ των μεγαλύτερων δέντρων.
Τα μεγαλύτερα δέντρα να βρίσκονται μακριά από το σπίτι. Να γίνει κλάδευση και απομάκρυνση στα χαμηλότερα κλαδιά των δέντρων σε ύψος 2-4 μέτρων τουλάχιστον πάνω από το έδαφος.
Απομακρύνετε τα νεκρά κλαδιά που κρέμονται πάνω από την οροφή.
Ο χλοοτάπητας ,οι θάμνοι και τα δένδρα που βρίσκεται κοντά στο σπίτι θα πρέπει να συντηρούνται τακτικά ώστε να διατηρείται ο προστατευτικός χώρος πράσινος και υγιής.
Ανεξάρτητα από το ποιοι μπορεί να είναι οι στόχοι του εξωραϊσμού και της αντιπυρικής διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου κάθε ιδιοκτησίας που βρίσκεται εντός η πλησίον δασικής περιοχής, το σπίτι θα είναι σε καλύτερη κατάσταση για να επιβιώσει από μια πυρκαγιά αν χρησιμοποιείτε βραδύκαυστα φυτά σε σωστή απόσταση.
Το σωστό φυτό στο σωστό μέρος.
Αυτό παράλληλα με το τις εργασίες φροντίδας του πράσινου θα βοηθήσει στην αντιπυρική προστασία
Ο στόχος της αντιπυρικής προστασίας είναι να χαμηλώνει την ένταση της πυρκαγιάς καθώς πλησιάζει το σπίτι σας. Η βλάστηση που ενθαρρύνει την άγρια ζωή και ενισχύει το νερό ή τους στόχους μείωσης κατανάλωσης της ενέργειας μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός αντιπυρικού τοπίου, όσο διατηρείται η ζώνη αντιπυρικής προστασίας γύρω από το σπίτι.
Μια γρήγορη απάντηση σε μια πυρκαγιά είναι κρίσιμη για την εξοικονόμηση χρόνου και την προστασία του κάθε σπιτιού. Το προσωπικό της πυροσβεστικής πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίσει γρήγορα και να φτάσει με ασφάλεια στο σπίτι σας. Πρέπει επίσης να θυμάστε ότι τα πυροσβεστικά οχήματα είναι μεγαλύτερα και βαρύτερα από τα κανονικά οχήματα και είναι απαραίτητο να έχουν εύκολη πρόσβαση.
Εικόνα 7. Εξέλιξη της πυρκαγιάς. Από την τοποθεσία Wildfire Education & Prevention – Texas A&M Forest Service
Χωρίς τη δημιουργία αντιπυρικής ζώνης , δεν θα μειωθεί σημαντικά ο κίνδυνος από τις δασικές πυρκαγιές στις κατοικημένες περιοχές που βρίσκονται εντός ή πλησίον των δασών . Τα δέκα μέτρα χώρου, γύρω από την κατοικία, θα θωρακίσουν και θα μειώσουν την ποσότητα της επικίνδυνης βλάστησης, κρατώντας τον περιβάλλοντα χώρο πράσινο και υγιή, και δημιουργούν ένα διαχωριστικό ανάμεσα στο σπίτι και το περιβάλλον του δάσους. Ο αντιπυρικός χώρος σε συνδυασμό με τη χρήση μη εύφλεκτων κατασκευαστικών υλικών δίνει στο σπίτι μια καλύτερη πιθανότητα επιβίωσης από μια δασική πυρκαγιά.
Στόχος του άρθρου είναι η ενημέρωση και ο προβληματισμός, των συναδέλφων καθώς και των αρμοδίων για την προστασία της κάθε μορφής κατοικίας που βρίσκεται εντός ή πλησίον δασικών περιοχών.
Επίσης η σύνταξη Τεχνικών Προδιαγραφών που θα περιγράφουν και θα εφαρμόζουν ενέργειες για την αντιπυρική διαμόρφωση και τις εργασίες διαχείρισης του περιβάλλοντος χώρου στις παραπάνω κατοικίες θεωρείται απαραίτητη.
Πυροσβεστικές διατάξεις για το καθαρισμό αγρών και οικοπέδων από την παρεδαφιαία βλάστηση, η οποία τους καλοκαιρινούς μήνες είναι εύφλεκτη και συμβάλει στη πυρκαγιά είναι το ένα μέτρο που πρέπει να συμπληρωθεί με νέες οδηγίες που έχουν σαν αρχή τη Δασική Επιστήμη και Τη Διαχείριση του Αστικού και Περιαστικού πρασίνου.
Το άλλο μέτρο που προτείνεται είναι η επιμήκυνση της αντιπυρικής περιόδου ως μέτρο αντιμετώπισης των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή (παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας-έντονες βροχοπτώσεις-θυελλώδεις άνεμοι).
Το προλαμβάνειν έχει καλύτερο αποτέλεσμα από το θεραπεύειν στις δασικές πυρκαγιές. Σώζει ζωές και προστατεύει περιουσίες.
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ 4/2012/ΦΕΚ 1346/Β/25.4.2012
Καθορισμός προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων, που βρίσκονται εντός πόλεων, κωμοπόλεων και οικισμών.
Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις:
α. Του άρθρου 14 παρ. 1 του Ν.3511/2006 «Αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού Σώματος, αναβάθμιση της αποστολής του και άλλες διατάξεις» (Α’ 258).
β. Του άρθρου 75 παρ. Ι τομέας β’ αριθμός 26 του «Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων» (Ν. 3463/2006), όπως προστέθηκε με το άρθρο 94 παρ. 1 του Ν.3852/ 2010 (Α’ 87) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης».
γ. Του άρθρου 90 του «Κώδικα νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα», που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του π. δ/τος 63/2005 (ΦΕΚ Α’ 98).
δ. Του άρθρου 1 του Π.Δ. 210/1992 (Α’ 99) «Κωδικοποίηση διατάξεων Προεδρικών Διαταγμάτων του Κανονισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Πυροσβεστικού Σώματος».
ε. Του Π.Δ. 184/2009 «Σύσταση Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη» (Α’ 213).
στ. Της υπ’ αριθμ. ΕΜ/2/39/2012 (Β’ 762) Απόφασης Πρωθυπουργού και Υπουργού Προστασίας του Πολίτη «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στους Υφυπουργούς Προστασίας του Πολίτη Εμμανουήλ Όθωνα και Ελευθέριο Οικονόμου».
2. Το γεγονός ότι υφίσταται ανάγκη τήρησης των υποχρεώσεων καθαρισμού των οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων, που βρίσκονται εντός πόλεων, κωμοπόλεων και οικισμών και σε απόσταση μέχρι 100 μέτρων από τα όριά τους.
3. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, καθορίζουμε:
Άρθρο 1
Πεδίο Εφαρμογής – υποχρεώσεις
1. Οι ιδιοκτήτες, νομείς και επικαρπωτές των οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων, που βρίσκονται εντός πόλεων, κωμοπόλεων και οικισμών και σε απόσταση μέχρι 100 μέτρων από τα όριά τους, υποχρεούνται στην αποψίλωση αυτών από τα ξερά χόρτα και στην απομάκρυνση τους, την απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών ή εκρήξιμων υλικών ή αντικειμένων που βρίσκονται μέσα σε αυτούς, προς αποτροπή του κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της, καθώς και στη λήψη κάθε άλλου κατά περίπτωση μέτρου που αποβλέπει στην αποφυγή αιτίων και τη μείωση του κινδύνου από πυρκαγιά.
2. Στους χώρους που αναφέρονται στην παρ. 1 του παρόντος άρθρου, απαγορεύεται το άναμμα φωτιάς, η απόρριψη αναμμένων τσιγάρων-σπίρτων και άλλων υλών από 1ης Μαΐου μέχρι 31ης Οκτωβρίου κάθε έτους.
Άρθρο 2
Κυρώσεις
1. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων του άρθρου 1 παρ. 1 της παρούσας, ισχύουν και εφαρμόζονται οι διοικητικές και ποινικές κυρώσεις του άρθρου 94 παρ. 1 περίπτ. 26 εδάφ. β’ του Ν. 3852/2010 (Α’87) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης». Οι ανωτέρω ποινικές κυρώσεις ασκούνται από την Πυροσβεστική Αρχή.
2. Οι παραβάτες του άρθρου 1 παρ. 2 της παρούσας διώκονται και τιμωρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 433 του Ποινικού Κώδικα.
Άρθρο 3
Λοιπές υποχρεώσεις αρμόδιων Αρχών
Η αρμοδιότητα για την εξέταση καταγγελιών περί μη συμμόρφωσης των υπόχρεων του άρθρου 1 παρ. 1 της παρούσας, ανήκει στους οικείους κατά τόπους Δήμους, ενώ η Πυροσβεστική Αρχή επιλαμβάνεται των περιπτώσεων που εμπίπτουν στο άρθρο 1 παρ. 2 της παρούσας.
Άρθρο 4
Καταργούμενες Διατάξεις
Από την έναρξη ισχύος της παρούσας, καταργείται η υπ’ αριθμ. 4/1987 Πυροσβεστική Διάταξη (Β’ 724).
Άρθρο 5
Έναρξη ισχύος
Η ισχύς της παρούσας αρχίζει από την δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
_____________________
ΠΗΓΕΣ
Wildfire Education & Prevention – Texas A&M Forest Service
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ 4/2012/ΦΕΚ 1346/Β/25.4.2012
Medio Ambiente planea prohibir que los agentes forestales actúen en los incendios
La reforestación de Cantabria no puede esperar
U.S. Forest Service: Beaverhead-Deerlodge National Forest
Αρθρογραφία Ημερήσιου τύπου για τις δασικές πυρκαγιές
Κατερίνα Αλαφογιάννη*
Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος
Εργολήπτης Δημοσίων Έργων
Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος
Εργολήπτης Δημοσίων Έργων
Σχόλια